Jawor, malownicze miasto na Dolnym Śląsku, kryje w sobie wiele fascynujących zabytków, które przenoszą nas w odległe czasy. Jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów, który od wieków góruje nad miastem, jest Baszta Strzegomska. Ta średniowieczna budowla, będąca pozostałością po dawnych murach obronnych, stanowi nie tylko świadectwo burzliwej historii Jawora, ale także oferuje niezapomniane wrażenia dla miłośników architektury i historii.

Historia Baszty Strzegomskiej

Baszta Strzegomska została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku, w okresie intensywnego rozwoju systemu obronnego miasta. Jej głównym zadaniem była ochrona Bramy Strzegomskiej, jednej z czterech bram prowadzących do średniowiecznego Jawora. Przez wieki pełniła różnorodne funkcje, dostosowując się do zmieniających się potrzeb mieszkańców.

W XVI wieku baszta przestała pełnić funkcje obronne i została przekształcona w więzienie miejskie. Ten etap w historii budowli trwał aż do końca XVIII wieku, kiedy to zdecydowano o utworzeniu w niej prochowni. Dzięki tym zmianom przeznaczenia, Baszta Strzegomska przetrwała do naszych czasów, podczas gdy większość murów obronnych Jawora została rozebrana w XIX wieku.

Architektura i wygląd

Baszta Strzegomska to imponująca budowla o wysokości 24 metrów, która przyciąga wzrok swoją masywną sylwetką. Jej unikalna konstrukcja sprawia, że jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych punktów orientacyjnych w Jaworze.

Charakterystyczne cechy

Podstawa baszty ma kształt kwadratu, który od drugiej kondygnacji przechodzi w ośmiokąt. Ta nietypowa forma architektoniczna nadała jej przydomek „gruby i łysy olbrzym”, co doskonale oddaje jej masywny i surowy charakter. Grubość murów, sięgająca miejscami nawet 1,9 metra, świadczy o jej dawnej funkcji obronnej.

Mimo upływu czasu, na baszcie wciąż można dostrzec elementy gotyckiej architektury, takie jak małe, ostrołukowe okienka. Szczególną uwagę zwraca zredukowany hełm wieńczący budowlę, który stanowi rzadki przykład tego typu zwieńczenia w architekturze obronnej.

Zwiedzanie Baszty Strzegomskiej

Odwiedzając Basztę Strzegomską, można poczuć ducha średniowiecznego Jawora. Wspinaczka na szczyt baszty oferuje niezapomniane widoki na panoramę miasta i okoliczne tereny.

Baszta Strzegomska jest otwarta dla zwiedzających codziennie w godzinach 10:00-18:00 w sezonie letnim (kwiecień-październik) oraz 10:00-16:00 w sezonie zimowym (listopad-marzec). Bilety wstępu można nabyć na miejscu: normalny – 8 zł, ulgowy – 5 zł. Dojazd do baszty jest łatwy – znajduje się ona w centrum miasta, przy ulicy Strzegomskiej, w pobliżu Rynku.

Co zobaczyć wewnątrz?

Wnętrze baszty zostało zaadaptowane na małą ekspozycję muzealną, prezentującą historię obwarowań Jawora. Na poszczególnych poziomach można obejrzeć plansze informacyjne, makiety i artefakty związane z dawnym systemem obronnym miasta. Szczególnie interesująca jest rekonstrukcja dawnej celi więziennej, która pozwala wyobrazić sobie, jak wyglądało życie więźniów w XVI i XVII wieku.

Baszta Strzegomska na tle innych atrakcji Jawora

Baszta Strzegomska stanowi integralną część trasy turystycznej po Jaworze. W jej bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się inne ciekawe obiekty, takie jak fragmenty murów obronnych czy renesansowa basteja zwana Zamkiem Anioła. Warto połączyć zwiedzanie baszty z wizytą w pobliskim Kościele Pokoju, wpisanym na listę UNESCO, czy spacer po urokliwym jaworskim rynku.

Ciekawostki

Interesującym elementem związanym z Basztą Strzegomską są krzyże pokutne wmurowane w jej ściany podczas renowacji w okresie międzywojennym. Te średniowieczne zabytki prawa, będące formą pokuty za popełnione zbrodnie, dodają baszcie dodatkowego, tajemniczego charakteru.

Podsumowanie

Baszta Strzegomska to nie tylko świadek burzliwej historii Jawora, ale także fascynujący zabytek architektury obronnej, który warto odwiedzić. Jej majestatyczna sylwetka, bogata historia i piękne widoki z tarasu widokowego sprawiają, że jest to obowiązkowy punkt na mapie każdego turysty odwiedzającego Dolny Śląsk. Wizyta w tym miejscu pozwala nie tylko podziwiać kunszt średniowiecznych budowniczych, ale także lepiej zrozumieć skomplikowaną historię regionu i docenić wysiłki włożone w zachowanie tego cennego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.